‘Aan makers de taak om hun creativiteit altijd kritisch en ethisch in te zetten’

De creatieve industrie staat op een kantelpunt: ook hier neemt AI een steeds belangrijkere plek in. Volgens docent Eva van Vuuren is dit geen zorgwekkende ontwikkeling, integendeel: ‘Als opleiding gaan we deze ontwikkelingen niet tegenwerken. We stimuleren de nieuwe generatie creatieven juist om AI te gaan ontdekken, maar wel altijd vanuit een juiste vraagstelling. Waardoor we de ethiek zoveel mogelijk willen waarborgen.’ Kritisch blijven dus, met het devies om daarbij altijd in contact te blijven met de ander. ‘Als je snapt waarmee en voor wie je werkt, kun je als maker echt innovatieve en inclusieve oplossingen bedenken die resoneren met de gebruiker.”

Als ik erover begin, hoor ik dat studenten AI wel gebruiken, maar dat dit soms nog voelt als valsspelen. Omdat het dan niet zelf is gemaakt. Ze stoeien zelf ook nog met de gedachten dat het er is en hoe het te gebruiken. Veel films bijvoorbeeld worden al gemaakt met behulp van AI. Wat nou als dit ervoor zorgt dat er geen acteurs of modellen meer nodig zijn straks en er creatieve banen verloren gaan? En hoe zit het met auteursrechten? 

Ik zie het daarom als een taak van ons als creatieve opleiding, en eigenlijk ook al van het primair- en voortgezet onderwijs, om de nieuwe generatie zo vroeg mogelijk te leren om gaan met nieuwe tools zoals AI, hen de juiste vragen te leren stellen en tegelijkertijd daarbij het werkelijke contact te
behouden met en zich te verdiepen in de ander.’

AI INZETTEN ALS TOOL IN HET CREATIEVE PROCES

‘Waar in de jaren negentig vooral commercie de boventoon voerde, is er in de creatieve industrie een meer maatschappelijke waarde ontstaan door de ontwikkeling van toekomstige ideeën en concepten die bijdragen aan het beter functioneren van de maatschappij. De creatieve industrie is daarmee inmiddels van groot belang voor de werking van ons democratisch systeem en andere pijlers van onze samenleving.

Onze huidige studenten gaan daar een belangrijke rol in spelen. Als docent leer ik studenten daarom om de juiste vragen te stellen en passende tools in te zetten om bijvoorbeeld van AI een interessante en vooral betrouwbare samenwerkingspartner te maken. Creatie krijgt hierdoor een andere functie, het wordt meer en meer het besturen van een creatief proces; jij hebt een idee, jij geeft de opdracht. Waarbinnen de ethiek altijd gewaarborgd moet blijven. En natuurlijk, dat is spannend, dat vraagt aan jonge creatieve makers om te durven experimenteren. Om zich te verdiepen in een ander. Te luisteren naar elkaar. Om niet bang te zijn om bepaalde uitdagingen te omarmen en daar oplossingen voor te bedenken.

We leven momenteel in een wereld waar vooral jongere mensen weinig perspectief lijken te hebben. De woningmarkt is oververhit, we hebben te maken met oorlogen, polarisatie, het klimaat en stijgende prijzen. De invloed van social media, de naweeën van corona en het opkomen van tools zoals AI zorgen voor een tendens van ‘wel of niet waar’. Het is aan deze nieuwe generatie makers om kritisch te blijven kijken naar wat er gebeurt in de wereld en wat ze daadwerkelijk zien.’

EEN OPEN EN VEILIG KLIMAAT BEWAKEN

‘De tijd nemen om je in te leven in die ander, brengt een diepere connectie tot stand. Het creëert als het ware een sixth sense: een intuïtief begrip voor de behoeften en verwachtingen van de mensen waarmee je werkt of waarvoor je werkt. Hierin kun je als maker een betekenisvolle impact hebben en innovatieve oplossingen ontwikkelen die echt resoneren met en voor anderen. Dit lukt als je daarbij niet alleen gefocust bent op de eigen cirkel en binnen je eigen wereld blijft maar ook buiten de gebaande paden en systemen gaat.

Dit raakt thema’s als diversiteit en inclusie, die ook binnen Artemis altijd bewaakt moeten worden. De komende jaren wil ik daarom vooral samen met studenten én docenten programma’s ontwikkelen die hieraan bijdragen. Ieder signaal, al is het er maar één, moet serieus genomen worden en iedereen binnen Artemis moet zich veilig genoeg voelen om zich uit te kunnen spreken. Zo dragen creatieve talenten en eigenschappen binnen de academie bij aan een open en veilig klimaat waar iedereen zichzelf mag zijn en leren we de studenten ook in de buitenwereld altijd te luisteren naar een ander’.

Eva van Vuuren (42) is docent leerlijn Concept op Artemis, conceptontwikkelaar en creatief producent.